Ειρήνη Νάζου: Από τις μαγικές βραδιές του «Mykonos Bar», στο τιμόνι του Χορευτικού Ομίλου «Μαντώ»

Η Ειρήνη Νάζου μεγάλωσε στη Μύκονο, σε μία εποχή που το νησί ήταν πολύ διαφορετικό σε σχέση με το σήμερα. Η ίδια φαίνεται να αναπολεί εκείνες τις εποχές, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως «Η Μύκονος των παιδικών μου χρόνων ήταν μοναδική». Ως βέρα Μυκονιάτισα, επιδιώκει με κάθε τρόπο να διατηρεί την αυθεντικότητα του τόπου της, ενώ παράλληλα προσπαθεί και να προσαρμοστεί σε όλες τις αλλαγές που έχουν επέλθει με την πάροδο των ετών. Με στόχο να μεταλαμπαδεύσει τα προσωπικά της βιώματα, αλλά και γνώσεις στους νεότερους, δημιούργησε τον Χορευτικό Όμιλο «Μαντώ», στον οποίο εκτός από Πρόεδρος είναι και χοροδιδάσκαλος.

Είστε γέννημα θρέμα Μυκονιάτισα;

Είμαι τέταρτης γενιάς Μυκονιάτισα. Γενικά εδώ στη Μύκονο χαρακτηριζόμαστε από παρατσούκλια. Έτσι καταλαβαίνεις, άλλωστε, ποιος είναι αυτό που λέμε βέρος Μυκονιάτης. Αφού ρωτάμε ο ένας τον άλλον «Από ποιο σόι είσαι;» και θα απαντήσει ο καθένας «Από του Μαδούπα, ή του Κρεμμύδα». Το δικό μας οικογενειακό παρατσούκλι είναι Μαδούπας. Η Δήμητρα Νάζου, σκεφτείτε, είναι θεία μου.

Μεγαλώσατε στο νησί; Πώς ήταν η παιδική σας ηλικία, αλλά και οι πρώτες μνήμες από τον τόπο σας;

Έχω μεγαλώσει στο νησί. Ήταν απλά και συνάμα όμορφα χρόνια. Ζήσαμε τις εποχές πολύ πριν μπει το τηλέφωνο και η τηλεόραση στη ζωή μας. Μαζευόμασταν όλα τα παιδιά στις γειτονιές και παίζαμε ομαδικά παιχνίδια, όπως κυνηγητό ή κρυφτό. Έτσι μεγαλώσαμε. Δυσκολεύομαι να διανοηθώ ότι τα παιδιά τώρα δεν τα κάνουν αυτά. Η γιαγιά μου πάντα μας έτρεχε στις εκκλησιές και στα πανηγύρια, ιδίως το χειμώνα. Το καλοκαίρι, άλλωστε, από πολύ νωρίς -περίπου από τη δεκαετία του ’70- ξεκίνησε ο τουρισμός στη Μύκονο, οπότε ήδη ερχόταν αρκετός κόσμος τη θερινή περίοδο.

“Οι ντόπιοι βαστάνε ακόμη. Οι αλλαγές στο νησί έχουν προκύψει από αυτούς που δεν είναι Μυκονιάτες, οι οποίοι θεωρούν ότι η Μύκονος είναι κάτι άλλο από αυτό που ξέραμε εμείς”

Ποια είναι τα αγαπημένα σας μέρη στη Μύκονο; Αυτά που θα επιλέξετε να επισκεφτείτε στον ελεύθερο χρόνο σας;

Η Μύκονος τον χειμώνα δεν έχει καμία σχέση με το καλοκαίρι. Ο χειμώνας είναι η παλιά Μύκονος. Αυτή που ξέρουμε, αυτή που έχουμε μεγαλώσει, αυτή που αγαπάμε. Τα μέρη που επιλέγω να επισκέπτομαι είναι αυτά που είναι ακόμη απείραχτα. Δηλαδή, αν επισκεφτώ κάποια παραλία θα επιλέξω τον Φωκό, τη Μυρσίνη, τον Άγιο Σώστη ή τον Πάνορμο, που είναι πιο ήσυχα. Υπάρχει επίσης ο Λούλος και τα Χουλάκια, που έχουν χαλίκι, αντί για άμμο και για εμάς είναι κάτι διαφορετικό. Επίσης, απολαμβάνω μία βόλτα στον Φάρο Αρμενιστή, που έχει μια μαγευτική θέα ή στον Προφήτη Ηλία, ένα εκκλησάκι λίγο πάνω από τη Φτελιά. Εννοείται ότι αγαπώ τη Μικρή Βενετία και τους Ανεμόμυλους -όταν δεν κατακλύζονται από κόσμο. Για να είμαι ειλικρινής, είναι και κάπως εκνευριστικό το γεγονός ότι στο νησί σου δεν μπορείς να έχεις τις συνήθειες που είχες κάποτε, λόγω της κοσμοσυρροής. Ωστόσο, αντιλαμβάνομαι ότι πρέπει να προσαρμοζόμαστε στις νέες καταστάσεις.

Πιστεύετε ότι η Μύκονος έχει διατηρήσει την παραδοσιακή της ταυτότητα σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες; Πώς βλέπετε τις αλλαγές που έρχονται χρόνο με τον χρόνο;

Οι ντόπιοι βαστάνε ακόμη. Οι αλλαγές έχουν προκύψει από αυτούς που δεν είναι Μυκονιάτες, οι οποίοι θεωρούν ότι η Μύκονος είναι κάτι άλλο από αυτό που ξέραμε εμείς. Για αυτό και παρεμβαίνουν αρκετά. Προσπαθούμε όσο μπορούμε να κρατήσουμε το χρώμα, την αρχιτεκτονική, την αύρα του νησιού. Δυστυχώς όμως, το νησί «τρέχει». Αλλάζει συνεχώς η μορφή του. Πιστεύω πως οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι κρατούν στην πλάτη τους την παραδοσιακή πλευρά της Μυκόνου, όπως και οι παλαιότεροι κάτοικοι του νησιού.

Ξεκινήσατε χορό από παιδάκι;

Ο χορός είναι πάθος, είναι τρόπος έκφρασης, είναι αγάπη. Αν μπορούσα να πω ότι είναι το άλλο μου μισό, θα το έλεγα. Από πολύ μικρή ηλικία ξεκίνησα να ασχολούμαι με τους παραδοσιακούς χορούς. Νόμίζω τότε ήμουν περίπου επτά χρονών. Υπήρχε και η Ναυτική Εβδομάδα, κατά την οποία λάμβαναν χώρα διάφορες δράσεις και εκδηλώσεις. Για παράδειγμα, πραγματοποιούνταν χορευτικές εκδηλώσεις, ερχόντουσαν ιστιοπλοϊκά, μέχρι και οι ψαράδες για μία εβδομάδα κερνούσαν τον κόσμο ψάρια. Με θυμάμαι χαρακτηριστικά να χορεύω εκεί. Κάποια στιγμή τον παράτησα τον χορό, αλλά επανήλθα. Ήταν κάτι που μου άρεσε και το αγάπησα από πολύ μικρή.

“Προσωπικά, με γεμίζει οι μαθητές μου να απολαμβάνουν αυτό που κάνουν. Αυτή είναι η «πληρωμή» μου”

Πότε ιδρύθηκε ο Χορευτικός Όμιλος Μυκόνου «Μαντώ» και ποια ήταν η αφορμή για τη δημιουργία του;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το 2014 μαζευτήκαμε μία ομάδα ενηλίκων, γύρω στα δεκατέσσερα άτομα και δημιουργήσαμε μια χορευτική ομάδα, που εξελίχθηκε στον σημερινό Πολιτιστικό Σύλλογο «Οι Ανεμόμυλοι». Το 2018, πήρα την απόφαση να φύγω από τον συγκεκριμένο Σύλλογο και τότε δημιούργησα μία νέα χορευτική ομάδα, τη Μαντώ, που για τρία χρόνια λειτουργούσε ως απλή ομάδα, μέχρι το 2021 που γίναμε και εμείς Σύλλογος. Στις 5 Μαΐου, στη γιορτή μου, έκανα και το πρώτο μάθημα ως χοροδιδάσκαλος. Ο στόχος μου ήταν και παραμένει το να περάσω στα παιδιά, μέσω του χορού, αυτά που έχω ζήσει εγώ. Να μπορέσω να τους μεταλαμπαδεύσω τις γνώσεις μου και να αγαπήσουν πραγματικά τον χορό.

Eκτός από Πρόεδρος του Ομίλου, είστε και χοροδιδάσκαλος. Υπάρχει ενδιαφέρον από τα παιδιά στη Μύκονο για τους παραδοσιακούς χορούς;

Ουσιαστικά, κάνω μαθήματα σε παιδιά και ενηλίκους. Επειδή ο Σύλλογος είναι μη κερδοσκοπικός, μας παραχωρείται χώρος στο Λύκειο της Χώρας από τον Δήμο, για να γίνονται εκεί τα μαθήματα δωρεάν. Ο Δήμος βοηθά πολύ τα πολιτιστικά. Τώρα, όσον αφορά τα παιδιά, υπάρχει ενδιαφέρον, αλλά δεν θα έλεγα ότι είναι πολύ έντονο. Επειδή τα παιδιά δεν έρχονται με κάποιον τρόπο κοντά με τους παραδοσιακούς χορούς ή με τη μουσική στο νησί, δεν θα πουν εύκολα από μόνα τους να το δοκιμάσουν. Για παράδειγμα, όταν ήμουν 18 χρονών υπήρχε στο νησί το Mykonos Bar, στο οποίο πηγαίναμε και είχαν πίστα! Έπαιζαν κυρίως νησιώτικα και γινόταν χαμός. Τότε, λοιπόν, είχες και έναν λόγο να πεις «Θα πάω να μάθω αυτούς τους χορούς». Θα έβλεπες δηλαδή κάποιον να χορεύει εντυπωσιακά και θα έλεγες «Ουάου, θέλω και εγώ». Τώρα δεν υπάρχει αυτό. Πλέον, σε αυτό το κομμάτι, βοηθούν οι γονείς, οι οποίοι συνήθως θα «σπρώξουν» το παιδί τους σε αυτό. Σε γενικές γραμμές, υπάρχει συμμετοχή, δεν έχω κάποιο παράπονο. Προσωπικά, με γεμίζει οι μαθητές μου να απολαμβάνουν αυτό που κάνουν. Αυτή είναι η «πληρωμή» μου.

Πραγματοποιείτε δράσεις ή εκδηλώσεις στο νησί; Υπάρχει κάποια που να έχετε ξεχωρίσει;

Κάθε Μάϊο, ως Σύλλογος, πραγματοποιούμε μια ετήσια εκδήλωση, η οποία παρουσιάζει τη δουλειά της ομάδας μας. Φέτος προγραμματίζουμε να το κάνουμε στους Μύλους, γιατί είναι μια φανταστική τοποθεσία. Το μόνο που μας αγχώνει εκεί είναι ο αέρας. Οι άλλες επιλογές που έχουμε είναι στον Γιαλό στη πάγκα, στο θεατράκι της Λάκκας ή στο Γρυπάρειο. Τις προηγούμενες χρονιές είχε πραγματοποιηθεί στον Γιαλό και στο Γρυπάρειο. Η τελευταία μας εκδήλωση ήταν το 2019. Το 2020 και το 2021, οι εκδηλώσεις δεν έγιναν λόγω κορονοϊού. Παράλληλα, συμμετέχουμε και σε εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στο νησί κυρίως το καλοκαίρι.

Αν πρέπει να ξεχωρίσω κάποια στιγμή, αυτή θα ήταν όταν είχαμε πάει σε ένα πανηγύρι στη Νάξο. Όταν η ορχήστρα ξεκίνησε να παίζει τα περίφημα κοτσάκια (σ.σ. Τα κοτσάκια είναι δίστιχα, μαντινάδες/πατινάδες συνήθως αυτοσχέδια, με ευρεία διάδοση στον Αιγαιοπελαγίτικο χώρο, αλλά με τεράστια εξάπλωση στο νησί της Νάξου) και τους είδα όλους να σηκώνονται και να ψάχνουν να βρουν έναν δικό τους να χορέψουνε, ενθουσιάστηκα. Εκεί λέω εντάξει, πετύχαμε! Φτιάξαμε μία ομάδα ανθρώπων που έχουν κοινό στόχο και σηκώνονται πρόθυμα να χορέψουν όλοι μαζί.

“Το πιο βασικό είναι ότι στη μικρή κοινωνία της Μυκόνου, υπάρχουν αρκετοί πολιστικοί Σύλλογοι. Σημαίνει ότι ο μόνιμος πληθυσμός του νησιού έχει κάτι με το οποίο θα απασχοληθεί ευχάριστα και δημιουργικά. Υπάρχει ζωή στο νησί τον χειμώνα!”

Κάποτε ανήκατε και στο Δ.Σ του Πολιτιστικού Λαογραφικού Συλλόγου Γυναικών Μυκόνου.

Ακριβώς. Ήμουν γραμματέας στον Σύλλογο Γυναικών Μυκόνου μέχρι πριν κάποια χρόνια. Όταν έφυγα, είπα στην Άννα Αθυμαρίτη, την Πρόεδρο του Συλλόγου, πως όποτε με χρειαστεί θα είμαι εκεί για να βοηθήσω. Ήμουν και είμαι πρόθυμη να τρέξω για οποιονδήποτε λόγο. Γενικά θέλω να νιώθω χρήσιμη. Δυστυχώς, όμως, λόγω κορονοϊού, τον τελευταίο καιρό, ο Σύλλογος έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό.

Τι πιστεύετε πως μπορεί να προσφέρει ένας πολιτιστικός Σύλλογος σε μια μικρή κοινωνία όπως είναι η Μύκονος;

Το πιο βασικό είναι ότι στη μικρή κοινωνία της Μυκόνου, υπάρχουν αρκετοί πολιστικοί Σύλλογοι. Αυτό από μόνο του λέει πολλά. Σημαίνει ότι ο μόνιμος πληθυσμός του νησιού έχει κάτι με το οποίο θα απασχοληθεί ευχάριστα και δημιουργικά, από τη στιγμή που θα το επιλέξει. Υπάρχουν επιλογές. Υπάρχει χορωδία, υπάρχουν καλλιτεχνικά εργαστήρια, υπάρχει θεατρική ομάδα, υπάρχουν χορευτικές ομάδες, υπάρχουν αθλητικά τμήματα. Υπάρχει ζωή στο νησί τον χειμώνα!

Σε προσωπικό επίπεδο αλλά και ως προς τη λειτουργία του Συλλόγου, πως επηρεάστηκε η καθημερινότητα σας εξαιτίας της πανδημίας;

Η πανδημία σίγουρα έφερε πολλές αλλαγές στο νησί. Ως Σύλλογος δεν μπορέσαμε να πραγματοποιήσουμε τις εκδηλώσεις που θέλαμε και γενικώς, περιοριστήκαμε σε πολλά. Ωστόσο, ήταν και αυτή μία νέα πραγματικότητα, στην οποία έπρεπε να προσαρμοστούμε. Θεωρώ πως η κατάσταση με τον κορονοϊό έφερε και κάποια θετικά. Εστιάσαμε όλοι στα σημαντικά και αναλογιστήκαμε τι είναι αυτό που μας δίνει ζωή. Με λίγα λόγια, μας αφύπνισε αυτή η κατάσταση, δώσαμε αξία στα απλά πράγματα. Σκεφτείτε, το καλοκαίρι του 2020, που ήταν ίσως η χειρότερη καλοκαιρινή σεζόν για τη Μύκονο, πήραμε τις οικογένειές μας και πήγαμε μια μέρα όλοι στον Ορνό, που δεν είχε ούτε μια ομπρέλα. Είχαμε πάρει τα καλαθάκια μας, με τα φαγητά μας και διοργανώσαμε ένα mini beach party. Αυτό θα μου μείνει αξέχαστο!

“Η αλήθεια είναι πως ο χορός μού τρώει αρκετό χρόνο. Πέρα από τον Σύλλογο, χορεύω και στο σπίτι, μόνη μου. Θεωρώ πως ο χορός είναι ψυχοθεραπεία”

Εκτός από τον χορό, έχετε κάποιο άλλο αγαπημένο χόμπι;

Η αλήθεια είναι πως ο χορός μού τρώει αρκετό χρόνο. Πέρα από τον Σύλλογο, χορεύω και στο σπίτι, μόνη μου. Θεωρώ πως ο χορός είναι ψυχοθεραπεία. Μου έχει τύχει να έρθουν άνθρωποι, που έχουν περάσει δύσκολα και μέσω του χορού έχω προσπαθήσει να τους βοηθήσω, να τους αλλάξω την ψυχολογία. Ο χορός γενικά είναι η ζωή μου. Να σας μιλήσω και έξω από τα δόντια, το γουστάρω αυτό που κάνω και έχω αφοσιωθεί αποκλειστικά πια σε αυτό.

Πως οραματίζεστε το μέλλον του Ομίλου;

Θέλω να βλέπω παιδιά να έρχονται και να μαθαίνουν πράγματα. Να έχουν αυτή την επαφή με τα ήθη και τα έθιμα του τόπου μας. Αυτός είναι ο στόχος μου και αυτή θα είναι η μεγαλύτερη επιτυχία μου.