Ειρήνη Συριανού: «Το ψηφιδωτό είναι ερωτεύσιμο, γιατί μπορείς να το πλησιάσεις εύκολα»

Είναι γέννημα θρέμμα Μυκονιάτισα, ενώ εδώ και 25 χρόνια, ασχολείται με την μεγαλύτερη αγάπη της, που δεν είναι άλλη από το ψηφιδωτό. «Προσπαθώ να ταξιδεύω όσο μπορώ το ψηφιδωτό, γιατί είναι ένα ταξίδι στους αιώνες. Θεωρώ πως είναι σημαντικό να μη χαθεί μια τόσο σημαντική και και συνάμα παλιά τέχνη, αλλά αυτή η γνώση να πάει στους νεότερους και να συνεχιστεί», λέει χαρακτηριστικά. Δηλώνει ερωτευμένη με τη δουλειά της, ενώ δεν μπορεί να φανταστεί τον εαυτό της να ασχολείται με κάτι άλλο. Ο λόγος στην Ειρήνη Συριανού…

“Όνειρό μου ήταν να κάνω κάτι για τα παιδιά εδώ. Διότι όταν ήμουν εγώ παιδί, δεν υπήρχαν πολλές δραστηριότητες στο νησί. Τελικά, κατάφερα να κάνω κάτι και για τα μικρά αλλά και για τα μεγάλα παιδιά της Μυκόνου”.

Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με την τέχνη του ψηφιδωτού;

Ο μπαμπάς μου δούλευε στη Δήλο και έτσι μεγάλωσα μεταξύ Δήλου και Ρήνειας. Νιώθω περισσότερο τη Δήλο τόπο μου, παρά τη Μύκονο. Αλλά και τα τρία αυτά νησιά είναι φτιαγμένα από πέτρα και φως, οπότε γι αυτόν ακριβώς το λόγο με ελκύει τόσο το ψηφιδωτό. Γιατί και αυτό είναι από πέτρα και φως. Ασχολούμαι 25 χρόνια με την τέχνη αυτή χωρίς να έχω καταλάβει πώς πέρασε ο καιρός. Νιώθω σαν να ξεκίνησα χθες. Έχω δουλέψει 10 χρόνια στη Δήλο, ως αρχαιοφύλακας, ως εργατοτεχνήτρια και ως υπεύθυνη πωλητηρίου. Όνειρό μου ήταν να κάνω κάτι για τα παιδιά εδώ. Διότι όταν ήμουν εγώ παιδί, δεν υπήρχαν πολλές δραστηριότητες στο νησί. Τελικά, κατάφερα να κάνω κάτι και για τα μικρά αλλά και για τα μεγάλα παιδιά της Μυκόνου, αφού κάνω μαθήματα σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, από 6 έως 96.

Πως γίνεται ένα μάθημα ψηφιδωτού;

Κάνω πολλά μαθήματα με τουρίστες, τα οποία ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, πραγματοποιούνται στον κήπο του θερινού Cine Manto. Οι άνθρωποι και τα παιδιά που έρχονται σε εμένα, μένουν για μια με δύο ώρες και κάνουν ένα ψηφιδωτό σε ένα μικρό καδράκι. Μπορεί να είναι με θέμα τη Μύκονο ή τη Δήλο. Δημιουργούν, έτσι, μόνοι τους ένα δικό τους μικρό σουβενίρ και το παίρνουν μαζί τους. Απλά εγώ συνήθως έχω προετοιμάσει όλο το δύσκολο κομμάτι, δηλαδή έχω μαζέψει και έχω κόψει όλες τις πέτρες. Αυτό που βρίσκουν και εκείνοι ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι δεν χρησιμοποιώ πολλά μηχανήματα, παρά μόνο σφυρί και αμόνι, όπως χρησιμοποιούσαν και στην αρχαιότητα. Αυτά είναι τα εργαλεία μου.

Γενικά, υπάρχει ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη τέχνη;

Πάρα πολύ! Από όλους, μικρούς και μεγάλους. Νομίζω πως το ψηφιδωτό είναι ερωτεύσιμο, γιατί μπορείς να το πλησιάσεις εύκολα. Δηλαδή, στη ζωγραφική πάντα έχεις την αμφιβολία αν θα τα καταφέρεις ή όχι, ενώ στο ψηφιδωτό θεωρώ πως υπάρχει κάτι που το κάνει πιο ελκυστικό. Τους τουρίστες, μάλιστα, φαίνεται πως τους ενδιαφέρει σε μεγάλο βαθμό η τέχνη αυτή. Έχω πολλές ιστορίες να σας πω, αλλά δε θα τελειώσουμε ποτέ! Σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι που κάνουν μαθήματα μαζί μου και με γνωρίζουν, όταν φεύγουν μου στέλνουν πολύ συγκινητικά μέιλ και μηνύματα. Πριν λίγο καιρό έκανα μάθημα σε δύο ανθρώπους άνω των 70 ετών, γλυκύτατους και πολύ ερωτευμένους μεταξύ τους, οι οποίοι έκαναν ένα ψηφιδωτό και μου έστειλαν έπειτα φωτογραφία, λέγοντάς μου ότι δεν θα με ξεχάσουν ποτέ, και ότι ήταν το highlight των διακοπών τους. Ήρθε και άλλη μια κυρία 93 χρονών από την Αμερική να κάνει ψηφιδωτό μαζί μου και ήταν τα γενέθλιά της, οπότε αυτό ήταν το δώρο της. Συγκινούμαι πολύ με τον κόσμο. Όλους όσοι έρχονται, γνωριζόμαστε και γινόμαστε φίλοι.

“Η τέχνη του ψηφιδωτού είναι πολύ όμορφη και δεν έχει πιστεύω τη θέση που της αξίζει. Για εμένα είναι πολύ σημαντική, γιατί έχει καταφέρει μετά από τόσα χρόνια να επιβιώσει και να διατηρηθεί”.

Ποια είναι η διαδικασία της δημιουργίας ενός ψηφιδωτού; Πόσο χρονοβόρα είναι;

Η αλήθεια είναι πως αν δεν το δεις δεν μπορείς να το καταλάβεις. Ξεκινάμε πρώτα με το σχέδιο. Επιλέγουμε δηλαδή αυτό που θέλουμε κάνουμε. Αν, για παράδειγμα, είναι ένα αντίγραφο από κάποιο ψηφιδωτό της Δήλου, παίρνουμε το σχέδιο, κόβουμε τις ψηφίδες, προσπαθούμε να πλησιάσουμε στα χρώματα που βλέπουμε και μετά υπάρχουν διάφορες τεχνικές. Μπορείς δηλαδή να κάνεις ένα ψηφιδωτό απευθείας (άμεση ψηφοθέτηση) ή πάνω σε μία γάζα, ώστε να βλέπεις και την πίσω πλευρά (έμμεση ψηφοθέτηση). Η τέχνη του ψηφιδωτού είναι πολύ όμορφη και δεν έχει τη θέση που της αξίζει. Για εμένα είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι έχει καταφέρει μετά από τόσα χρόνια να επιβιώσει και να διατηρηθεί. Μετά, έχει να κάνει και με την ανακύκλωση, ένα θέμα που προσπαθώ να θίγω με την πρώτη ευκαρία. Μάλιστα, κάνω και μια έκθεση τώρα τον Σεπτέμβρη (18-30/9) που θα λέγεται «Αταξία». Μέσα από την έκθεσή μου, επιθυμώ, μεταξύ άλλων, να θέσω και το ζήτημα της ανακύκλωσης. Το ψηφιδωτό, άλλωστε, είναι ανακύκλωση και αυτό που θέλω είναι να δείξω ότι ο καθένας μπορεί να ανακυκλώσει περισσότερα πράγματα.

“Στην κόρη μου λέω πάντα πως «τη δουλειά που θα διαλέξεις να κάνεις θέλω να την αγαπάς, δεν με νοιάζει τι θα είναι αρκεί να σε κάνει χαρούμενη και να σε γεμίζει»”.

Φαίνεται ότι αγαπάτε πολύ αυτό που κάνετε. Δύσκολες στιγμές υπάρχουν;

Είμαι πολύ ερωτευμένη με τη δουλειά μου. Βέβαια, επειδή είναι και μια πολύ δύσκολη δουλειά, καθώς πρέπει να κουβαλάς πέτρες, να γεμίζεις λάσπες, να χρησιμοποιείς γενικά πολύ τα χέρια σου, αν δεν την αγαπάς δεν μπορείς να την κάνεις. Στην δική μου περίπτωση δεν μπορώ να βάλω ποτέ στοπ στο ψηφιδωτό. Μολονότι πονάνε τα χέρια, αλλά και η πλάτη μου, δεν σταματάω ποτέ να δουλεύω. Όπως σας είπα και προηγουμένως, το ψηφιδωτό είναι η μεγάλη μου αγάπη. Στην κόρη μου λέω πάντα πως «τη δουλειά που θα διαλέξεις να κάνεις θέλω να την αγαπάς, δεν με νοιάζει τι θα είναι αρκεί να σε κάνει χαρούμενη και να σε γεμίζει». Αυτή είναι η συμβουλή που της έχω δώσει.

Αναφέρατε προηγουμένως πως θεωρείτε τη Δήλο περισσότερο τόπο σας. Η σχέση σας με τη Μύκονο ποια είναι;

Είμαι γέννημα θρέμμα Μυκονιάτισα. Έχω γεννηθεί στη Μύκονο και τον αγαπώ αυτόν τον τόπο. Αν με ρωτούσες κάποια στιγμή αν θα ήθελα να φύγω -παρόλο που αρκετές φορές το έχω σκεφτεί- δεν νομίζω ποτέ ότι θα μπορούσα να το κάνω. Ακόμα και με όλες τις αλλαγές που έχουν επέλθει, έχει κάποια κομμάτια όμορφα και αναλλοίωτα στο χρόνο. Την περίοδο της καραντίνας, κάναμε χειμερινά μπάνια με μία φίλη. Επίσης περπατούσαμε κάθε μέρα και ήταν πραγματικά μαγικά.

“Το εργαστήρι λειτουργεί εδώ και 20 χρόνια. Μένω τόσες πολλές ώρες εκεί, που πραγματικά το θεωρώ σπίτι μου”.

Διατηρείτε και ένα εργαστήριο στη Χώρα. Να φανταστώ πως εκεί είναι το ησυχαστήριό σας…

Πράγματι, έχω ένα μικρό εργαστήρι μέσα στη Χώρα, στον Άγιο Βλάση. Είναι ουσιαστικά ένα εργαστήρι – μαγαζί, αλλά εγώ προτιμώ να το λέω εργαστήρι. Εκεί ο κόσμος μπορεί να δει και να αγοράσει τις δημιουργίες μου. Το εργαστήρι λειτουργεί εδώ και 20 χρόνια. Μένω τόσες πολλές ώρες εκεί που πραγματικά το θεωρώ σπίτι μου. Του μιλάω. Του λέω καληνύχτα και καλημέρα. Είναι ένα τεράστιο κομμάτι από τη ζωή μου τα τελευταία 20 χρόνια.