Mykonos, The Soul Of An Island: Το αποκαλυπτικό φιλμ του Νίκου Μαστοράκη για τη Μύκονο

Το ντοκιμαντέρ ή καλύτερα το φιλμ -όπως προτιμούσε να το λέει ο σκηνοθέτης του Νίκος Μαστοράκης- «Mykonos, The Soul Of An Island», γυρίστηκε στο νησί των ανέμων σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους (Αύγουστο, Σεπτέμβρη και Οκτώβρη του 2017) και έχει διερευνητικό χαρακτήρα. Στόχος του είναι να απαντήσει στο ερώτημα “Κατά πόσο η Μύκονος έχει χάσει την ψυχή της”. Μέσα από μια ειλικρινή και αναλυτική αφήγηση για όλα όσα συμβαίνουν στη Μύκονο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο σκηνοθέτης επιχειρεί και καταφέρνει να καλύψει όλο το φάσμα των διαφορετικών κοινωνιών που συναντώνται κάθε χρόνο εκεί. Από τους πλούσιους Άραβες και τους Ρώσους, στους παράνομους μετανάστες, και από τις εξέχουσες προσωπικότητες και τους celebrities, στο σκοτεινό μονοπάτι των ναρκωτικών και της παραβατικότητας. 

“Όταν με ρωτάνε γιατί έκανα το ντοκιμαντέρ, τους απαντάω γιατί όχι; Δεν είχα κάποιο συγκεκριμένο σκοπό, αλλά παρορμητικά ήθελα να κάνω ένα φιλμ που να λέει την ιστορία της Μυκόνου, χωρίς ηθοποιούς και χωρίς σενάριο” 

Όταν κυκλοφόρησε το φιλμ, το 2018, ο Νίκος Μαστοράκης έδωσε συνέντευξη στον Μαρίνο Βυθούλκα για λογαριασμό της εκπομπής “Φτιάξε καφέ να σ’ τα πω” στον τηλεοπτικό σταθμό Epsilon, αναλύοντας τους λόγους που το έκανε, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, αλλά και τις αλλαγές που συνάντησε στο νησί έπειτα από την πρώτη φορά που το επισκέφτηκε. «Όταν με ρωτάνε γιατί έκανα το ντοκιμαντέρ, τους απαντάω γιατί όχι; Δεν είχα κάποιο συγκεκριμένο σκοπό, αλλά παρορμητικά ήθελα να κάνω ένα φιλμ που να λέει την ιστορία της Μυκόνου, χωρίς ηθοποιούς και χωρίς σενάριο. Κατάφερα πιστεύω να δημιουργήσω ένα αποτέλεσμα που δεν είχε την κριτική της μεμψιμοιρίας. Είπαμε τα πάντα σε αυτά τα 75 λεπτά. Αλλά τα είπαμε με τέτοιο τρόπο που δεν μπορεί κανείς να βγει να πει “αυτό το φιλμ με υποστηρίζει” ή “αυτό το φιλμ με κατηγορεί”. Κρατήσαμε πολύ δύσκολες ισορροπίες» δηλώνει χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης.

“Ήμουν στη Μύκονο επί πέντε δεκαετίες. Το νησί το ξέρω και επαγγελματικά πολύ καλά, γιατί είμαι ο μόνος σκηνοθέτης στον κόσμο που έχει κάνει εκεί τρεις ταινίες”

Ο Νίκος Μαστοράκης, με ένα πλούσιο βιογραφικό στον κινηματογραφικό κόσμο ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να δημιουργήσει ένα τέτοιου είδους ντοκιμαντέρ. Έχοντας ζήσει -όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο ίδιος- πέντε δεκαετίες στη Μύκονο, γνωρίζει καλύτερα από πολλούς την κατάσταση που επικρατεί στο νησί. Και την καλή αλλά και την κακή. «Εγώ ήμουν στη Μύκονο επί πέντε δεκαετίες. Το νησί το ξέρω και επαγγελματικά πολύ καλά, γιατί είμαι ο μόνος σκηνοθέτης στον κόσμο που έχει κάνει εκεί τρεις ταινίες. Έχω γυρίσει το φινάλε του Έλληνα Μεγιστάνα (The Greek Tycoon), έχω γυρίσει το Time Traveller με την Adrienne Barbeau και το πρώτο ελληνικό horror, το Island of the Dead. Κανένας Έλληνας σκηνοθέτης δεν έχει προβάλλει τη Μύκονο όσο την έχω προβάλει εγώ στις ταινίες μου. Επομένως, δικαιούμαι να την ξέρω καλά». 

Backstage stories

Μιλώντας για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε για τα γυρίσματα του φιλμ του, τόνισε ότι το κύριο πρόβλημα ήταν πως πολύς κόσμος δεν ήθελε να μιλήσει. «Είχαμε αρνήσεις. Η αστυνομία για παράδειγμα δεν θέλησε να μιλήσει. Πολύ πιθανόν γιατί δεν ήξεραν τι ερωτήσεις θα τους κάνω και αγχώνονταν -μπορεί να είχαν και κάτι να κρύψουν. Ο Δήμαρχος μίλησε, οι καταστηματάρχες των 5άστερων beach bars μίλησαν. Όλοι όσοι μπορούσαν να έχουν γνώμη και ήθελαν να την πουν, βγήκαν και το έκαναν. Και για αυτό το λόγο, το φιλμ το αξιολογούν τόσο καλά στα ξένα φεστιβάλ. Και για αυτό κερδίζει βραβεία. Αξίζει τον κόπο να το δει κανείς, επειδή δεν παίρνει κανενός την πλευρά και λέει την αλήθεια για όλους, αλλά χωρίς να το κάνει σκανδαλοθηρικά. Την λέει ήπια». Η απορία των περισσότερων θεατών και κάτι που φαίνεται πως έλειπε από το ντοκιμαντέρ ήταν μερικές δηλώσεις και σχολιασμοί από εργαζομένους. Ο Νίκος Μαστοράκης απαντάει: «Κανένας εργαζόμενος, Έλληνας ή αλλοδαπός, δεν δέχτηκε να μας μιλήσει, γιατί μάλλον ήξερε ή υποψιαζόταν ότι μερικές ερωτήσεις θα τον έφερναν σε δύσκολη θέση απέναντι στην τωρινή ή μελλοντική εργοδοσία του. Γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά ότι υπάρχουν εργαζόμενοι, οι οποίοι δουλεύουν μέχρι και 16 ώρες την ημέρα χωρίς να τις πληρώνονται». 

“Κανένας εργαζόμενος, Έλληνας ή αλλοδαπός, δεν δέχτηκε να μας μιλήσει, γιατί μάλλον ήξερε ή υποψιαζόταν ότι μερικές ερωτήσεις θα τον έφερναν σε δύσκολη θέση απέναντι στην τωρινή ή μελλοντική εργοδοσία του”

«Δεν κάναμε μια ταινία για να αναδείξουμε τις ομορφιές της Μυκόνου»

Ωστόσο, για να μιλήσουμε και για την πιο όμορφη και γοητευτική πλευρά του νησιού, ο σκηνοθέτης υποστηρίζει πως η Μύκονος από μόνη της αποτελεί ένα είδος ιδανικού στούντιο. Τα γραφικά της σοκάκια, οι αμμουδερές παραλίες και το εκπληκτικό σούρουπο του νησιού είναι εκπληκτικά για φωτογραφίες και για γυρίσματα, χωρίς να χρειάζεται να προσθέσεις τίποτα. Βέβαια, το ντοκιμαντέρ, σύμφωνα με τον κ. Μαστοράκη, δεν ήταν ταξιδιωτικού αλλά, όπως είπαμε, ήταν ερευνητικού χαρακτήρα: «Δεν κάναμε μια ταινία για να δείξουμε τις ομορφιές της Μυκόνου. Αντίθετα, κάναμε μια ταινία εσωτερικότητας. Θέλαμε αυτό που είναι από μέσα η Μύκονος», εξηγεί ο σκηνοθέτης, ο οποίος, μάλιστα, δεν παραλείπει να αναφέρει το πόσο έχει αλλάξει το κυκλαδίτικο νησί τα τελευταία χρόνια: «Όταν πήγα για πρώτη φορά και ερωτοχτυπήθηκα και με τη Μύκονο και με τις Αυστραλέζες τουρίστριες, ήταν ένα τελείως διαφορετικό νησί.  Η σημερινή Μύκονος δεν έχει καμία σχέση με τη Μύκονο των 60’s και δεν πρέπει να έχει σχέση. Η σημερινή Μύκονος ανήκει στον 21ο αιώνα και ανήκει στην ψυχαγωγία που ταιριάζει στο βαλάντιο αυτών που την απολαμβάνουν».

Κλείνοντας, στην ερώτηση του Μαρίνου Βυθούλκα για το ποια ανάμνηση έχει χαραχτεί στη μνήμη του από τις στιγμές του στο νησί, ο Νίκος Μαστοράκης απαντά: «Από τόσες πολλές αναμνήσεις δεν θα μπορούσα ποτέ να επιλέξω μία. Βέβαια, μια τρυφερή και συνάμα συγκινητική στιγμή -επειδή συνδυαζόταν και με τον Αριστοτέλη Ωνάση- ήταν η σκηνή που γυρίσαμε με τον Anthony Quinn να χορεύει ως ένας σύγχρονος Ζορμπάς τον τελευταίο του χορό με φόντο τους ανεμόμυλους». 

Παρακολουθήστε ολόκληρη τη συνέντευξη: