Θοδωρής Αναστασάτος: «Είμαι περήφανος για τα επιτεύγματα των μαθητών μου. Κάθε νέα τάξη είναι μια ευλογία»

Το εργαστήρι υφαντικής ήταν έτοιμο να λειτουργήσει από πέρσι. Εξαιτίας, όμως, του κορωνοϊού, τελικά δεν πραγματοποιήθηκε. Τους αργαλειούς σύγχρονης τεχνολογίας και τα νήματα, τα έχει αγοράσει η ΚΔΕΠΠΑΜ, στηρίζοντας έμπρακτα την άποψη ότι αυτή η τέχνη έχει μια θέση στον σύγχρονο κόσμο και μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει. Στην αρχή, το έργο της ΚΔΕΠΠΑΜ ήταν δύσκολο, καθώς δεν είχε βρεθεί ο χώρος που θα φιλοξενούσε το εργαστήρι. Όταν η Μαρία Σταυρακοπούλου εξέφρασε την ανησυχία της στον Μητροπολίτη κύριο Δωρόθεο, ο ίδιος πρότεινε το Παλαιόκαστρο για τη διεξαγωγή των μαθημάτων. Ακολούθησε η επικοινωνία με τον Βασίλη Τζανιδάκη, υπεύθυνο της Μονής, ο οποίος παραχώρησε μια αίθουσα για το εργαστήρι, όπου παλαιότερα ύφαιναν οι μοναχές. Την επιμέλεια των μαθημάτων έχει αναλάβει η Δήμητρα Νάζου, ενώ η διοργάνωση ανήκει στην ΚΔΕΠΠΑΜ. Τελικά, το εργαστήρι κατάφερε φέτος να πραγματοποιηθεί και, μάλιστα, με καθηγητή τον Θοδωρή Αναστασάτο, με σπουδές πάνω στο σχέδιο μόδας και την κλωστουφαντουργία. Η αγάπη του για την υφαντική είναι εμφανής και είναι ίσως ο πιο κατάλληλος άνθρωπος για τη συγκεκριμένη θέση. Ο Θοδωρής Αναστασάτος μιλά στο Mykonos Post για την ενασχόληση με τον αργαλειό, τονίζει τη σημασία της διατήρησής του και μοιράζεται λεπτομέρειες από τα μαθήματα, τα οποία μπορεί να ολοκληρώθηκαν, αλλά λόγω της μεγάλης ζήτησης, θα συνεχιστούν από το νέο έτος.

Τι είναι αυτό που σας έκανε να ασχοληθείτε με την υφαντική;

Στην ουσία είμαι σχεδιαστής μόδας, οπότε είναι φυσικό και επόμενο να ενδιαφέρομαι για τα υλικά με τα οποία δουλεύω. Το μεγαλύτερο θέμα που είχα, ήταν να βρω τον χρόνο να εξερευνήσω τον κόσμο των χειροποίητων υφασμάτων και τον τρόπο, ώστε να τα ενσωματώσω στη δουλειά μου. Αυτό συνέβη πριν από δύο χρόνια.

“Όπως κάθε τι που αφορά τη χειροτεχνία, ο αργαλειός χρειάζεται πολύ χρόνο και αφοσίωση και ως εκ τούτου κινείται αντίθετα προς το υπερκαταναλωτικό στοιχείο του σήμερα”.

Μαθαίνουμε ότι έχετε κάνει εξειδικευμένες σπουδές πάνω στον τομέα της υφαντικής.

Σπούδασα σχέδιο μόδας και κλωστοϋφαντουργία στο Central Saint Martins College στο Λονδίνο για αρκετά χρόνια πριν εργαστώ για τη Vivienne Westwood στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έπειτα, εργάστηκα και στην Ιαπωνία, όπου ανέπτυξα ένα πάθος για τα παλιά υφάσματα και τις φυσικές βαφές. Αφού μετακόμισα στην Ελλάδα, έκανα μερικά μαθήματα με υφάντρες στην Αθήνα, ενώ παρακολούθησα τους ντόπιους στο νησί, που χρησιμοποιούν τον παραδοσιακό τρόπο δημιουργίας με τους αργαλειούς.

Ποια πιστεύετε είναι η σημασία της τέχνης του αργαλειού στη σύγχρονη εποχή;

Ο αργαλειός είναι ένα αρχαίο και πολύ σημαντικό εργαλείο, γεμάτο συμβολισμούς. Τον έβλεπες κυρίως στα νοικοκυριά, όπως και πολλά άλλα χρήσιμα εργαλεία, που συνέβαλαν σε έναν αυτοσυντηρούμενο τρόπο ζωής. Όπως κάθε τι που αφορά τη χειροτεχνία, χρειάζεται πολύ χρόνο και αφοσίωση και ως εκ τούτου κινείται αντίθετα προς το υπερκαταναλωτικό στοιχείο του σήμερα.

Ποια είναι η σχέση σας με το νησί της Μυκόνου; Ήρθατε αποκλειστικά για το εργαστήρι ή ζείτε εκεί μόνιμα;

Οι γονείς μου γνωρίστηκαν στη Μύκονο. Άρα, δεν θα υπήρχα αν δεν είχαν συναντηθεί στο νησί. Ερχόμουν εδώ σχεδόν κάθε χρόνο, ώσπου μετακόμισα στη Μύκονο μόνιμα το 2019. Ωστόσο, η φυσική ομορφιά και το πνεύμα του τόπου, η σχέση του με τη Δήλο και η κοινότητα των καλλιτεχνών που βρέθηκαν εδώ στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, αποτέλεσαν μεγάλη έμπνευση για μένα. Πλέον, εργάζομαι μεταξύ Μυκόνου και Αθήνας.

Πώς επιλεχθήκατε ως καθηγητής στο καλλιτεχνικό εργαστήρι υφαντικής που οργάνωσε φέτος η ΚΔΕΠΠΑΜ;

Η αγαπημένη μου φίλη και μέντορας, Δήμητρα Νάζου, υπήρξε μεγάλος υποστηρικτής σε αυτό το θέμα και σε συνεργασία με τους φίλους του  Λαογραφικού Μουσείου και την υπέροχη ομάδα της ΚΔΕΠΠΑΜ, καταφέραμε να δημιουργήσουμε αυτό το εργαστήριο υφαντικής. Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο, μέσα από το οποίο θέλουμε και επιχειρούμε να καταστήσουμε αυτή την τέχνη προσβάσιμη στην τοπική κοινωνία. Δεδομένου ότι το νησί έχει σπουδαία ιστορία στα υφαντά – ιδιαίτερα κατά τον 20ό αιώνα- θέλουμε να συνεχίσουμε αυτήν την κληρονομιά.

“Δεδομένου ότι το νησί έχει σπουδαία ιστορία στα υφαντά – ιδιαίτερα κατά τον 20ό αιώνα- θέλουμε να συνεχίσουμε αυτήν την κληρονομιά”.

Ποιες δραστηριότητες περιλαμβάνονται στα μαθήματα του εργαστηρίου;

Προς το παρόν προσφέρουμε μαθήματα για αρχάριους, δηλαδή τα απολύτως βασικά, καθώς η υφαντική έχει μια πολύ δύσκολη και περίπλοκη τεχνική πλευρά. Η τοποθέτηση του στημονιού (σ.σ. Το στημόνι είναι βαμβακερό νήμα που τοποθετείται κατά μήκος του αργαλειού τεντωμένο. Πάνω του γίνεται η ύφανση.) και η κατανόηση των βασικών μηχανισμών του αργαλειού, καταλαμβάνουν το μισό μέρος του εξάωρου μαθήματός μας. Το άλλο μισό καταλαμβάνει η εκμάθηση τριών ή τεσσάρων τεχνικών της απλής ύφανσης, που επιτρέπουν στους μαθητές να εκφραστούν δημιουργικά και να δουν αν τους αρέσει.

Πότε ξεκίνησε και πότε ολοκληρώθηκε το εργαστήρι; Ποιος ήταν ο απώτερος σκοπός του;

Τα εργαστήρια ξεκίνησαν στις 18 Οκτωβρίου και ολοκληρώθηκαν στις 4 Νοεμβρίου. Κάθε μαθητής δημιουργεί ένα υφαντό δείγμα με διαφορετικές τεχνικές, περίπου στο μέγεθος μιας θέσης για το τραπέζι. Εναλλακτικά, μπορεί να δημιουργήσει ένα μικρό κρεμαστό υφαντό για τον τοίχο. Είναι επιλογή του καθενός.

Είδαμε ότι οι ενδιαφερόμενοι χωρίζονται σε μικρά γκρουπ. Ποια είναι η διαδικασία;

Αυτήν τη στιγμή έχουμε μόνο τέσσερις αργαλειούς και ο χώρος εργασίας μας δεν ήταν πολύ μεγάλος. Βέβαια, αυτό μας επέτρεψε να δώσουμε την απαραίτητη προσοχή στους μαθητές μας σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Ξεκινάμε πάντα με την επιλογή των νημάτων μας και την τοποθέτηση του στημονιού και στη συνέχεια προχωράμε με την ύφανση και την αφαίρεση της δημιουργίας μας από τον αργαλειό.

Υπήρχε ενδιαφέρον από τους Μυκονιάτες για την τέχνη της υφαντικής;

Τα μαθήματά μας ήταν γεμάτα και έχουμε έναν ήδη μεγάλο κατάλογο συμμετεχόντων για τον επόμενο κύκλο μαθημάτων, που θα ξεκινήσει από το νέο έτος.

“Οι εμπειρίες που έχουμε ζήσει μέχρι στιγμής είναι ήδη αξέχαστες. Είμαι ευτυχής που μπορώ να συνδεθώ με την κοινότητά μου μέσω αυτού του εργαστηρίου”.

Τι θα αποκομίσει κάποιος που θα παρακολουθήσει τα μαθήματα; Τι κερδίζει από τη συγκεκριμένη εμπειρία;

Το εργαστήριο επιτρέπει στους μαθητές να κατανοήσουν τον αργαλειό ως μέσο δημιουργικής έκφρασης, καθώς και ως ένα χρήσιμο εργαλείο για την κατασκευή υφασμάτων. Παράλληλα, εισάγει τους μαθητές στην ιστορία της κλωστοϋφαντουργίας της Μυκόνου, με στόχο την αφύπνιση της παράδοσης του τοπικού πολιτισμού με ένα νέο και σύγχρονο τρόπο.

Ποιοι είναι οι προσωπικοί σας στόχοι, όσον αφορά το εργαστήρι; Πρόκειται για μια εμπειρία που θα σας μείνει αξέχαστη;

Οι εμπειρίες που έχουμε ζήσει μέχρι στιγμής είναι ήδη αξέχαστες. Είμαι ευτυχής που μπορώ να συνδεθώ με την κοινότητά μου μέσω αυτού του εργαστηρίου και πολύ περήφανος για τα επιτεύγματα των μαθητών μου. Κάθε νέα τάξη είναι μια ευλογία.

Άρα, το εργαστήρι υφαντικής θα συνεχιστεί και το 2022;

Σίγουρα θα συνεχίσουμε το εργαστήριο το νέο έτος λόγω της μεγάλης ζήτησης.

(Τον Θοδωρή Αναστασάτο θα τον βρείτε στο instagram εδώ.)