Καλλιόπη: Αυτή είναι η ιστορία της υπεύθυνης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Μυκόνου επί σαράντα χρόνια

Η Καλλιόπη ήταν μια γυναίκα που επηρέασε όσο λίγοι το νησί της Μυκόνου. Η συνεισφορά της, οι γνώσεις της, η καλοσύνη της και η γενναιοδωρία της έχουν μείνει χαραγμένα στο μυαλό και τις σκέψεις πολλών Μυκονίων. Επί σαράντα χρόνια ήταν η Βιβλιοθηκάριος του νησιού, αλλά και μια προσωπικότητα που άλλαξε τη ζωή, αλλά και το μέλλον όλων όσοι είχαν την τύχη να τη γνωρίσουν.

Ο σκηνοθέτης Αντώνης Κιούκας δημιούργησε ένα ντοκιμαντέρ, στο οποίο η οικογένεια, οι φίλοι, οι συνάδελφοι αλλά και οι «μαθητές» της μιλούν για εκείνη και εξιστορούν τις αναμνήσεις τους μαζί της. Παρόλο που δεν είναι πια στη ζωή, η ιστορία της ζει ακόμη μέσα από τις αφηγήσεις των αγαπημένων της προσώπων. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή…

«Εγώ “σπούδασα” και μορφώθηκα μέσα σε αυτή τη βιβλιοθήκη. Έτσι, δε μπορούσα παρά να δημιουργήσω ένα ντοκιμαντέρ για αυτή τη γυναίκα που είχε τόσο πολλά να δώσει σε εμένα και σε όποιον την είχε ανάγκη». -Αντώνης Κιούκας

Η Καλλιόπη γεννήθηκε το 1933 στη Μύκονο από πατέρα ψαρά και μητέρα αγρότισσα. Ήταν το μεσαίο παιδί ανάμεσα σε δύο μικρότερους αδερφούς, τον Αθανά και τον Παντελή, και σε δύο μεγαλύτερους, τον Γιάννη και τον Κυριάκο. Ο πατέρας της ήταν ο Δημήτρης Λυκούρης ο οποίος, παρά την καταγωγή και τη δουλειά του, ήξερε γραφή και ανάγνωση -πράγμα σπάνιο για εκείνη την εποχή. Έτσι, η Καλλιόπη τον άκουγε και μάθαινε κι εκείνη πράγματα από τον πατέρα της. Αγάπησε πολύ τα γράμματα και όνειρό της ήταν να σπουδάσει. Όμως, λίγο πριν βγάλει το γυμνάσιο και πάρει το απολυτήριο, η θεία της κατάφερε και έπεισε τον πατέρα της να τη σταματήσει από το σχολείο. Ο νέος της στόχος ήταν να γίνει τραγουδίστρια, αλλά δεν την άφησαν.

Σε ηλικία εικοσι τριών χρόνων ξεκίνησε να εργάζεται στον Δήμο Μυκόνου και ύστερα στο Ληξιαρχείο. Το 1957, όμως, έπιασε δουλειά σε αυτό που θα αποδεικνυόταν και η μεγαλύτερή της αγάπη, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Μυκόνου. Έμεινε εκεί για σαραντα πέντε χρόνια, μέχρι και τον θάνατό της. Δεν θέλησε ποτέ να πάρει σύνταξη…

Πρωτοβουλία της Καλλιόπης ήταν και η δημιουργία του Συλλόγου Γυναικών της Μυκόνου, σε μία προσπάθεια να διατηρηθούν τα ήθη και τα έθιμα του νησιού. Το 1979 συγκέντρωσε λοιπόν αρκετές γυναίκες και τους είπε πως έπρεπε να δημιουργήσουν έναν Σύλλογο, γιατί πλέον λόγω του τουρισμού είχε αρχίσει ήδη να αλλοιώνεται η ταυτότητα του νησιού. Από τότε μέχρι και σήμερα ο σκοπός του Συλλόγου δεν έχει αλλάξει. Η αναβίωση και διατήρηση των τοπικών εθίμων και η συμμετοχή των μελών σε διάφορες πολιτιστικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις ήταν, είναι και θα είναι οι προτεραιότητες του.

Η άλλη της μεγάλη αγάπη ήταν οι Εκκλησίες του νησιού. Τις αγαπούσε, τις στόλιζε, μια και ήταν βαθιά θρησκευόμενη. Βέβαια, είχε και μια τεράστια φοβία. Φοβόταν τα φαντάσματα. Δεν κυκλοφορούσε τη νύχτα γιατί οι ιστορίες που άκουγε τη «στοίχειωναν». Παράλληλα, δημιουργούσε -με πολλούς ακόμη Μυκονιάτες- θεατρικά έργα που αφορούσαν τον τόπο τους και την ιστορία τους. Ο κόσμος που ερχόταν για να παρακολουθήσει αυτές τις παραστάσεις ήταν πραγματικά πολύς. Οι ιστορίες ήταν τόσο αστείες που τους έκαναν όλους να γελούν και να απολαμβάνουν στο μέγιστο τη συγκεκριμένη εμπειρία.

Η Καλλιόπη ήταν μια προσωπικότητα από αυτές που εύχονται όλοι να ξαναπεράσουν από τη Μύκονο. Μια προσωπικότητα με αγνή αγάπη για τον τόπο αλλά και για τους ανθρώπους του. Πολλές φορές, μάλιστα, έλεγε πως όταν και αν έβγαινε σε σύνταξη θα πάει να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο. Τέτοια ήταν η αγάπη της για τη μάθηση. Δεν τελείωνε ποτέ.

«Μέχρι σήμερα η Δημοτική Βιβλιοθήκη στέκει στο ίδιο σημείο προσφέροντας ένα μέρος αφιερωμένο στη γνώση και τη μάθηση». -Αντώνης Κιούκας

Το Mykonos Post επικοινώνησε με τον Αντώνη Κιούκα, ο οποίος, μάλιστα, είναι και ανηψιός της Καλλιόπης. «Η Καλλιόπη Τριανταφύλλου ήταν θεία μου. Παρέμεινε επί σαράντα χρόνια η βιβλιοθηκάριος του νησιού -ένα νησί που κάποια περίοδο δεν είχε καν γυμνάσιο και οι άνθρωποι πήγαιναν στην Τήνο για να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Η Βιβλιοθήκη, που ήταν δωρεά του Μελετόπουλου, όπως και ο κήπος που βρίσκεται το Cine Manto, λειτούργησε κατά κάποιο τρόπο ως “κρυφό σχολειό”. Ο χώρος αυτός διατήρησε τις μνήμες και την αγάπη για το βιβλίο. Τέσσερις γενιές ανθρώπων έχουν επωφεληθεί από τη δωρεά αυτή, και μέχρι σήμερα η Δημοτική Βιβλιοθήκη στέκει στο ίδιο σημείο προσφέροντας ένα μέρος αφιερωμένο στη γνώση και τη μάθηση» εξηγεί στο Mykonos Post ο Αντώνης Κιούκας.

Στο ντοκιμαντέρ μιλούν άνθρωποι, οι οποίοι την έζησαν, την αγάπησαν, την νοιάζονταν και λυπήθηκαν βαθύτατα όταν την έχασαν. Συγκεκριμένα μιλούν οι φίλοι της: Μαρία Μάρκαρη, Παναγιώτης Κουσαθανάς, Γιώργος Βούλγαρης, Απόστολος Χαριτόπουλος, Δήμητρα Νάζου, Αντώνης Ξυδάκης, Ντίνα Μητροπία, οι “μαθητές της” Μιλτιάδης Ατζαμόγλου και ο Δήμαρχος του νησιού, Κωνσταντίνος Κουκάς, ο σύζυγός της, Αρτέμης Τριανταφύλλου και ο γιος της, Νίκος Τριανταφύλλου. Όλοι φροντίζουν να ξεκαθαρίσουν τη θέση που κατείχε η Καλλιόπη στις καρδιές τους. Για πολλούς ήταν φίλη, για άλλους οικογένεια, για άλλους δασκάλα, αλλά για όλους ήταν εκεί στα δύσκολα και στα εύκολα. «Εγώ “σπούδασα” και μορφώθηκα μέσα σε αυτή τη βιβλιοθήκη. Έτσι, δε μπορούσα παρά να δημιουργήσω ένα ντοκιμαντέρ για αυτή τη γυναίκα που είχε τόσο πολλά να δώσει σε εμένα και σε όποιον την είχε ανάγκη» μας λέει με απόλυτη ειλικρίνεια ο Αντώνης Κιούκας.

Ο Αντώνης Κιούκας δημιούργησε ένα κατατοπιστικό, νοσταλγικό και επιτυχημένο αποτέλεσμα, που όταν το παρακολουθήσεις, δεν μπορείς παρά να συγκινηθείς -ακόμη και να ανατριχιάσεις με ορισμένες εξομολογήσεις των οικείων της. Μαζί με αυτές τις σκηνές, παρουσιάζονται και μερικά πλάνα και χρήσιμο υλικό από τα αρχεία της ΕΡΤ. «Ότι υλικό μπορώ να εντοπίσω το χρησιμοποιώ. Όταν κάνεις μια δουλειά όλη σου τη ζωή, είναι πλέον πιο εύκολα τα πράγματα από το να ψάχνεις από την αρχή. Με την ΕΡΤ έχω πολυετείς και καλές σχέσεις. Μέσα από τη δουλειά μου, έχω εντοπίσει πού μπορώ να αντλώ και να βρίσκω τις πηγές που χρειάζομαι» αναφέρει ο σκηνοθέτης. Και φτάνει η στιγμή που τον ρωτάμε για ποιο λόγο επέλεξε να κάνει ένα ντοκιμαντέρ για την Καλλιόπη της Μυκόνου. Η απάντησή του είναι αφοπλιστική: «Ξέρεις τι λέει ο Μπρεχτ; “Καθένας που γυρνάει στον τόπο του δεν είναι νικητής. Αλλά κανένας δεν είναι νικητής αν δεν γυρνά στον τόπο του”. Εγώ λοιπόν το έκανα αυτό. Γύρισα, ασχολήθηκα και ασχολούμαι όσο μπορώ και όσο ακόμα ενδιαφέρει και τους άλλους».

Ο σκηνοθέτης Αντώνης Κιούκας, είναι ιδιαίτερα δραστήριος, ενώ σε λίγες μέρες πρόκειται να παρουσιάσει την επόμενη κινηματογραφική του δουλειά. «Πρόσφατα έκανα μία ταινία για τη Μαντώ Μαυρογένους, που θα παιχτεί την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου για πρώτη φορά στο Cine Manto. Θέλω να κάνω δύο ακόμα ταινίες: Για μια σπουδαία γυναίκα που έβγαλε ο τόπος μου, τη Μέλπω Αξιώτη, μία Μυκονιάτισα συγγραφέα που μένει πλέον στο εξωτερικό και επίσης θέλω να κάνω και μια ταινία για τον Παναγιώτη Κουσαθανά. Ο Παναγιώτης Κουσαθανάς είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος έχει κάνει κάτι για τη Μύκονο που δεν το έχει κάνει κανένας άλλος για τον τόπο του -στην Ελλάδα τουλάχιστον. Έχει συλλέξει οκτώ μεγάλους τόμους με όλη την ιστορία, την παράδοση και τη λαογραφία της Μυκόνου. Μετά από αυτές τις ταινίες σκέφτομαι να συνταξιοδοτηθώ», αποκαλύπτει στο Mykonos Post