Μερμελέχας: Ο πειρατής της Μυκόνου που έμεινε γνωστός ως ο «Ρομπέν των θαλασσών»

Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του, το νησί της Μυκόνου υπήρξε το σπίτι ναυτικών, το κρησφύγετο πειρατών και η πατρίδα Ελλήνων αγωνιστών. Σήμερα, είναι ένας παγκόσμιος και αγαπημένος προορισμός διακοπών για έλληνες και ξένους jet setters, ενώ είναι επίσης γνωστός για το ελκυστικό του περιβάλλον, τις πανέμορφες αμμώδεις παραλίες και την έντονη νυχτερινή ζωή. 

Ο περιβόητος πειρατής Μερμελέχας σκορπούσε τον τρόμο στο Αιγαίο, αλλά και τη χαρά στο νησί του, τη Μύκονο, καθώς βοηθούσε οικονομικά τους ντόπιους

Οι επισκέπτες μπορούν να περάσουν ατελείωτες ώρες περιπλανώμενοι στη Χώρα, κοιτάζοντας τα πολλά καταστήματα με ρούχα και αναμνηστικά. Εναλλακτικά, μπορούν να κάνουν μια βόλτα στο δυτικό κομμάτι της Χώρας, στη γνωστή Μικρή Βενετία, με τα μπαλκόνια των σπιτιών να προεξέχουν πάνω από το νερό. Λίγο πιο δίπλα βρίσκεται η φημισμένη εκκλησία Παραπορτιανή και ακριβώς πίσω της, η Αγία Σωτήρα. Στο μικρό αυτό εκκλησάκι, που είναι χτισμένο πάνω στην κορυφή του απόκρημνου βράχου, βρίσκεται θαμμένος ο τελευταίος Έλληνας πειρατής Μανόλης Μερμελέχας. Ο περιβόητος πειρατής σκορπούσε τον τρόμο στο Αιγαίο, αλλά και τη χαρά στο νησί του, τη Μύκονο, καθώς βοηθούσε οικονομικά τους ντόπιους. Σήμερα είναι γνωστός και ως «Ρομπέν των θαλασσών». Ποια όμως η ιστορία του; Πώς απέκτησε αυτό το “παρατσούκλι”; Η Μηχανή του Χρόνου έκανε πριν μερικά χρόνια ένα αφιέρωμα για την άγνωστη πλευρά της Μυκόνου, αναφέροντας μεταξύ άλλων και μερικά στοιχεία για τη ζωή και το θάρρος του Μερμελέχα. Ας μάθουμε όμως περισσότερα…

Η Μύκονος έβγαλε άξιους ναυτικούς, αλλά είχε και αρκετούς διάσημους πειρατές. Ο Μερμελέχας έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως «Ο υποστηρικτής των φτωχών», καθώς την περίοδο της Τουρκοκρατίας έκλεβε τους φόρους που συγκέντρωναν οι Τούρκοι -για τον Πασσά- από τους κατοίκους των τριγύρω νησιών και τους έδινε στις χήρες και στα ορφανά. Η δράση του Μερμελέχα εξόργισε τον Τούρκο Kαπουδάν Πασσά, ο οποίος τον κυνήγησε ανελέητα. Όταν απέτυχε να τον πιάσει, απείλησε ότι θα σκοτώσει όλους τους κατοίκους του νησιού αν δεν τον καταδώσουν. Σύμφωνα με τη Δήμητρα Νάζου, υπεύθυνη το 2014 στο λαογραφικό μουσείο Μυκόνου, κανένας δεν τον πρόδωσε. Πιθανόν φοβόντουσαν την εκδίκησή του, οπότε πήγε μόνος με τη βάρκα του και παραδόθηκε. Ο Πασσάς δεν σκότωσε τον πειρατή της Μυκόνου -όπως όλοι περίμεναν, αλλά λόγω του θάρρους του, τον άφησε ελεύθερο. Έπειτα εκείνος έγινε φούρναρης και εφοδίαζε με ψωμί και παξιμάδια τα καράβια που περνούσαν. Αργότερα, σύμφωνα με την Ανδριανή Θεοχάρη, τότε γραμματέα του πολιτιστικού λαογραφικού συλλόγου γυναικών Μυκόνου, έγινε και νεκροθάφτης, αφού είχε περάσει την πανώλη και είχε ανοσία. Παρέμεινε στη Μύκονο, όπου πέθανε τελικά από χολέρα και έμεινε στην ιστορία για τη γενναιοδωρία και την αλληλεγγύη του. 

Ο Μερμελέχας έχει χαρακτηριστεί και «υποστηρικτής των φτωχών», καθώς την περίοδο της Τουρκοκρατίας έκλεβε τους φόρους που συγκέντρωναν οι Τούρκοι και τους έδινε στις χήρες και στα ορφανά.

Στη θάλασσα ήταν ένας σκληρός πειρατής, στη στεριά όμως ήταν ευεργέτης και βοηθούσε χήρες και ορφανά. Έτσι, προέκυψε το «Ρομπέν των θαλασσών», αφού από τα λάφυρα των πειρατειών του, βοηθούσε οικονομικά όσους είχαν ανάγκη. Υπήρχαν, μάλιστα, και μερικές παροιμίες που είχαν βγει εκείνη την εποχή, με μία από αυτές να πηγαίνει κάπως έτσι: “Μερμελέχα έχε με έννοια, Μερμελέχα με τα γέννια”. Σήμερα, στο λαογραφικό μουσείο του νησιού βρίσκεται ένα πηγάδι που εικάζεται ότι υπήρχε έξω από τον φούρνο του πειρατή, ενώ στο μικρό εκκλησάκι της Αγίας Σωτήρας βρίσκονται τα οστά του. Η δράση του είναι ιδιαίτερα γνωστή στους Μυκονιάτες, αλλά και στους τουρίστες που ενδιαφέρονται να μάθουν άγνωστες λεπτομέρειες για το παρελθόν ενός νησιού με πλούσια ιστορία, που έχει πολλά περισσότερα να προσφέρει από τη διασκέδαση και τη καλοπέραση.