Μαριγούλα Αποστόλου: «Στόχος του Σωματείου μας είναι να στηρίξουμε το λαογραφικό μας μουσείο και την παράδοση του τόπου μας»

Με σπουδές πάνω στον τομέα της Ιστορίας και της Αρχαιολογίας και με μεγάλη αφοσίωση στον πολιτισμό και την ιστορία της Μυκόνου, η Μαριγούλα Αποστόλου φροντίζει να αναδεικνύει τη σπουδαία κληρονομιά του τόπου της. Από μικρή ηλικία περνούσε αρκετό χρόνο μέσα στο Λαογραφικό Μουσείο, ενώ έχει συμβάλλει ενεργά στη συντήρηση και διατήρησή του. Για δεύτερη φορά, ανέλαβε τα καθήκοντα της Προέδρου του Σωματείου «Οι Φίλοι του Λαογραφικού Μουσείου», που ιδρύθηκε το 2011 με μοναδικό στόχο τη στήριξη του πολιτισμού στη Μύκονο. Ο λόγος στην ίδια…

“Εγώ έχω ζήσει τη Χώρα σαν περιοχή κατοικίας, με τα καθαρά και ασβεστωμένα σοκάκια της, τους φούρνους με τις γνώριμες μυρωδιές τους, τα καταστήματά της, τη γειτονιά με τα χαμόγελα και τα αγαπημένα πρόσωπα δίπλα μας”

Είστε γέννημα θρέμμα Μυκονιάτισα. Πώς ήταν η ζωή στο νησί και πώς βιώσατε όλες τις αλλαγές που ήρθαν με την πάροδο των ετών;

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Μύκονο. Ο πατέρας μου, ο Μαθιός Αποστόλου, ήταν δήμαρχος του νησιού. Θα σας πω ότι αγαπώ πολύ τον τόπο μου. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι με το πέρασμα του χρόνου, η Μύκονος έχει αρκετές διαφορές σε σχέση με τη Μύκονο των παιδικών μου χρόνων. Όσο και να ωραιοποιούμε την εποχή εκείνη, κοιτώντας πίσω στα χρόνια της αθωότητας, το σίγουρο είναι ότι σαν παιδί βίωσα μια Χώρα, η οποία ήταν πάρα πολύ ζωντανή, με πολλούς μόνιμους κατοίκους που έμεναν στο νησί χειμώνα καλοκαίρι. Στη συνέχεια, τα πράγματα άλλαξαν, υπήρξε αποκέντρωση, καθώς οι Μυκονιάτες άρχισαν να βγαίνουν εκτός της Χώρας και να κατοικούν πλέον στα περίχωρα. Τότε ήταν που άλλαξε έντονα και ο χαρακτήρας του νησιού, αφού προσανατολίστηκε στο εμπορικό και τουριστικό κομμάτι, κάτι ιδιαίτερα στενάχωρο για εμάς, που είχαμε βιώσει τη ζωή εκεί εντελώς διαφορετικά. Εγώ έχω ζήσει τη Χώρα σαν περιοχή κατοικίας, με τα καθαρά και ασβεστωμένα σοκάκια της, τους φούρνους με τις γνώριμες μυρωδιές τους, τα καταστήματά της, τη γειτονιά με τα χαμόγελα και τα αγαπημένα πρόσωπα δίπλα μας. Τελείως διαφορετική από ό,τι είναι σήμερα. Μία άλλη Μύκονος.

Η σημερινή εικόνα δεν είναι μια εικόνα που σας ευχαριστεί;

Η εικόνα έχει διαφοροποιηθεί αρκετά. Θα ήθελα να έχουμε προσπαθήσει να κρατήσουμε καλύτερα μια ισορροπία ανάμεσα στο τουριστικό κομμάτι και το κομμάτι της Μυκόνου ως κυκλαδίτικο νησί. Θεωρώ ότι έχουμε ξεφύγει από τα μέτρα και τα δεδομένα ενός μικρού νησιού, κάτι που δεν είναι πάντα θετικό για τον μόνιμο πληθυσμό που ζει εδώ και δραστηριοποιείται όχι μόνο το καλοκαίρι αλλά και τον χειμώνα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουμε μια πάρα πολύ έντονη ζωή το καλοκαίρι, από επαγγελματικής άποψης, και στη συνέχεια, τον χειμώνα, να μην υπάρχει η αντίστοιχη ποιότητα ζωής, όπως θα θέλαμε να είναι.

Άρα τον χειμώνα είναι εμφανής η διαφορά με το καλοκαίρι. Πολλοί Μυκονιάτες, βέβαια, εξομολογούνται πως προτιμούν τον χειμώνα στη Μύκονο.

Το καλό με τον χειμώνα είναι ότι καταφέρνουμε να βρισκόμαστε όλοι μαζί μέσα από τα πανηγύρια και τις γιορτές, αλλά δεν παύει να υπάρχει ένας μαρασμός. Γι’ αυτό και προσπαθούμε με διάφορες εκδηλώσεις να κρατάμε κάπως ζωντανή την καθημερινότητά μας. Βέβαια, χρειαζόμαστε αυτή την ηρεμία που μας προσφέρει ο χειμώνας, δεν θα σου πω το αντίθετο. Ειδικά μετά την καλοκαιρινή σεζόν, οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να χαλαρώσουν και να ανασυγκροτήσουν τις δυνάμεις τους.

Εσείς φύγατε κάποια στιγμή από το νησί;

Ναι, έφυγα από το νησί για να πάω στην Αθήνα να σπουδάσω. Έχω τελειώσει το Ιστορικό και Αρχαιολογικό στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Ύστερα από τις σπουδές μου, γύρισα πίσω στον τόπο μου και από τότε δραστηριοποιούμαι εδώ. Εδώ έκανα την οικογένεια μου και εξακολουθώ να βρίσκομαι στο νησί.

“Με το Λαογραφικό Μουσείο η σχέση μου ξεκινάει από πολύ παλιά, ως παιδί, γιατί ο Βασίλης Κυριαζόπουλος (ιδρυτής του Λαογραφικού Μουσείου Μυκόνου) ήταν προσωπικός φίλος με τον πατέρα μου, ο οποίος όντας δήμαρχος, στήριζε το μουσείο και είχαν μια πολύ καλή συνεργασία”

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με το Λαογραφικό Μουσείο Μυκόνου;

Με το Λαογραφικό Μουσείο η σχέση μου ξεκινάει από πολύ παλιά, ως παιδί, γιατί ο Βασίλης Κυριαζόπουλος (ιδρυτής του Λαογραφικού Μουσείου Μυκόνου) ήταν προσωπικός φίλος με τον πατέρα μου, ο οποίος όντας δήμαρχος, στήριζε το μουσείο και είχαν μια πολύ καλή συνεργασία. Γνώριζα λοιπόν τον κ. Βασίλη από πολύ μικρή, ενώ στη συνέχεια σύμφωνα με την επιθυμία του Κυριαζόπουλου, ο πατέρας μου ανέλαβε το Λαογραφικό για αρκετά χρόνια. Σήμερα συνεχίζω εγώ ως Πρόεδρος της λαογραφικής συλλογής Μυκόνου και μαζί με τα μέλη του ΔΣ εργαζόμαστε εθελοντικά για τη στήριξη και ανάδειξη του. (σ.σ. Το κοινωφελές ίδρυμα «Λαογραφική Συλλογή Μυκόνου» θεμελιώθηκε το 1958 και περιλαμβάνει, εκτός του κεντρικού Μουσείου στο Κάστρο, το Αγροτομουσείο – «Μύλος του Μπόνη» και το «Σπίτι της Λένας»).

Τότε ήταν που αποφασίσατε και τη δημιουργία του Σωματείου «Οι Φίλοι του Λαογραφικού Μουσείου»;

Μάλιστα. Το Σωματείο δημιουργήθηκε το 2011 και από εκεί και ύστερα ξεκίνησε τη δραστηριότητά του. Όλο αυτό το εγχείρημα πραγματοποιήθηκε με την προτροπή και τη βοήθεια της Μαρλένας Γεωργιάδη, που σήμερα δεν είναι πια κοντά μας. Τόσο η κ. Δήμητρα Νάζου όσο και εγώ, ως Πρόεδρος του Σωματείου, και όλα τα μέλη μας, μέσα από το Σωματείο και σε συνεργασία με το συμβούλιο της λαογραφικής συλλογής, προσπαθούμε να στηρίξουμε αυτό το κομμάτι του πολιτισμού της Μυκόνου, γιατί είναι πολύ σημαντικό και πάνω απ’ όλα, αξίζει να σωθεί. Άλλωστε, όποιος επισκέπτεται το μουσείο, έχει μόνο να κερδίσει γνώση και εμπειρία.

“Μέσα από το λαογραφικό πλούτο του μουσείου, ο επισκέπτης βλέπει την άλλη όψη του νησιού”

Με ποιους στόχους δημιουργήθηκε το συγκεκριμένο Σωματείο;

Η λαογραφική συλλογή Μυκόνου είναι ένα κοινωφελές ίδρυμα που δεν έχει έσοδα. Αυτό στην ουσία δημιούργησε πολλά προβλήματα, γιατί στη λαογραφική συλλογή ανήκουν το λαογραφικό μουσείο, το οποίο βρίσκεται στο Κάστρο, το σπίτι της Λένας που είναι στο Ματογιάννι και το Αγροτομουσείο – «Ο Μύλος του Μπόνη». Είναι και τα τρία πολύ σημαντικά κτίρια, αλλά δεν παύουν να είναι παλιά και να αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα από τη φθορά του χρόνου. Εκτός από αυτά, υπάρχουν και οι συλλογές του μουσείου, οι οποίες χρειάζονται συντήρηση, ενώ παράλληλα τρέχουν και τα λειτουργικά έξοδα για να είναι τα μουσεία ανοιχτά και επισκέψιμα. Για όλους αυτούς τους λόγους -και δεδομένου ότι το μουσείο λόγω του χαρακτήρα του δεν μπορεί να έχει εισιτήριο- δημιουργήθηκε το Σωματείο μας, που είναι ένας πιο ευέλικτος φορέας και μέσα από δραστηριότητες, εκδηλώσεις αλλά και επιχορηγήσεις που μπορεί να παίρνει από το Δήμο Μυκόνου, έχει τη δυνατότητα να στηρίξει όλο αυτό το κομμάτι.

Αναφερθήκατε σε δραστηριότητες και εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται, ώστε να στηριχτεί το έργο σας. Ποιες είναι αυτές;

Ως Σωματείο έχουμε κάποιες συγκεκριμένες δραστηριότητες που διοργανώνουμε σε ετήσια βάση, αν και ο κορονοϊός μας περιόρισε αρκετά τα δυο τελευταία χρόνια. Προσπαθούμε να αναδείξουμε συλλογές του λαογραφικού μουσείου, οι οποίες δεν εκτίθενται μέσα στον χώρο του. Σε συνεργασία με την ΚΔΕΠΠΑΜ έχουμε διοργανώσει ήδη δυο εκθέσεις στη Δημοτική Πινακοθήκη, με  φωτολιθογραφίες και γκραβούρες: Η πρώτη αφορούσε το 1940 και η δεύτερη το 1821. Το άλλο κομμάτι στο οποίο δραστηριοποιούμαστε είναι οι εκδόσεις. Προσπαθούμε να κάνουμε μια έκδοση τον χρόνο, πάλι με λαογραφικό περιεχόμενο, σε συνεργασία και με άλλους φορείς. Για παράδειγμα, έχουμε εκδόσει το παραμύθι της κας Δ. Νάζου «Ο Μυκονιάτης πειρατής Μερμελέχας σε νέες περιπέτειες», αλλά και τη Β’ δίγλωσση έκδοση «Τα σκουλαρίκια της Μυκονιάτισσας» της Ευαγγελίας Βερώνη- Καμμή. Για τα 200 χρόνια από το 1821 εκδόσαμε το επετειακό λεύκωμα «Ήρωες στον αχό της μάχης» με αφιέρωμα στην ηρωΐδα μας, Μαντώ Μαυρογένη. Πραγματοποιούμε καλλιτεχνικά εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες, ξεναγήσεις και εκδρομές εντός και εκτός Μυκόνου. Επιπλέον, αναβιώνουμε κάθε χρόνο τη Γιορτή του Τρύγου στο Αγροτομουσείο τη δεύτερη Κυριακή του Σεπτέμβρη. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, ένας μεγάλος μας στόχος είναι η ανακαίνιση και η επισκευή του μύλου του Μπόνη.

Γιορτή του Τρύγου στο Μύλο του Μπόνη

“Θεωρώ πως υπάρχουν πολλοί φορείς, συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας, οι οποίοι προσπαθούν να προβάλλουν την πολιτιστική ταυτότητα του νησιού, γιατί πολύ απλά υπάρχουν και εκείνοι που ενδιαφέρονται να δουν την άλλη πλευρά της Μυκόνου”

Όσον αφορά το θέμα της ανακατασκευής του μύλου του Μπόνη, είχε γίνει ένας έρανος σε συνεργασία με τον Δημήτρη Κουτσούκο. Τελικά αυτός ο έρανος απέδωσε; Μαζεύτηκαν τα απαραίτητα χρήματα;

Ο έρανος πράγματι ξεκίνησε με την προτροπή του κ. Κουτσούκου και της εθελοντικής του ομάδας. Υπήρξε ανταπόκριση από τη μυκονιάτικη κοινωνία και έχει μαζευτεί ένα ποσό της τάξεως των 24.000 ευρώ. Βέβαια ο προϋπολογισμός για την επισκευή του μύλου είναι αρκετά υψηλότερος. Ευελπιστούμε, όμως, ότι θα καταφέρουμε να τα μαζέψουμε, περιμένουμε τις εγκρίσεις που χρειάζεται για να ξεκινήσουμε το έργο και θέλω να πιστεύω ότι με τη βοήθεια όλων θα το υλοποιήσουμε.

Η επισκεψιμότητα στο μουσείο από τους τουρίστες τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ικανοποιητική;

Έχουμε επισκεψιμότητα, αλλά θα επιθυμούσαμε να είναι μεγαλύτερη. Έχουμε πολύ καλές κριτικές και οι επισκέπτες φεύγουν πάντα ικανοποιημένοι ύστερα από την ξενάγηση που γίνεται στους χώρους του μουσείου. Γενικά έχουμε μια πολύ καλή επικοινωνία μαζί τους, απαντάμε σε τυχόν απορίες τους και πιστεύουμε πως δίνουμε τη δυνατότητα στον επισκέπτη μας να γίνει κοινωνός της παράδοσης και της ιστορίας του τόπου μας και να ανακαλύψει πράγματα, τα οποία διαφορετικά δεν θα μπορούσε. Μέσα από το λαογραφικό πλούτο του μουσείου βλέπει την άλλη όψη του νησιού. Να συμπληρώσω, μάλιστα, ότι το λαογραφικό μουσείο συνεργάζεται και με το Αρχαιολογικό μουσείο στις εκθέσεις που αυτό πραγματοποιεί, όπως για παράδειγμα στην έκθεση «Vanity» και στην έκθεση «Το αρχιπέλαγος φλέγεται», που συμμετέχουμε με το δανεισμό αντικειμένων από τη συλλογή μας.

Για πολλούς, η Μύκονος έχει ταυτιστεί με τα πάρτι, τη χλιδή και τη διασκέδαση. Θεωρείτε πως η πολιτιστική της κληρονομιά έχει μείνει στην άκρη;

Ισχύει αυτό που λέτε ότι η Μύκονος θεωρείται το νησί των πάρτι και της χλιδής και οι περισσότεροι γι’ αυτό την επισκέπτονται, αλλά θεωρώ πως υπάρχουν πολλοί φορείς, συμπεριλαμβανομένου και του δικού μας, οι οποίοι προσπαθούν να προβάλλουν αυτήν την πολιτιστική ταυτότητα του νησιού, γιατί πολύ απλά υπάρχουν και εκείνοι που ενδιαφέρονται να δουν την άλλη πλευρά του νησιού, την αληθινή πλευρά του θα έλεγα. Βέβαια, πάντα μπορεί να γίνει το κάτι παραπάνω, οπότε με μεγαλύτερη προβολή και επικοινωνία από εμάς θα μπορούσαμε να φέρουμε περισσότερο κόσμο κοντά μας.

Ποιες αλλαγές έχει επιφέρει η δημιουργία του Σωματείου σας μέχρι και σήμερα;

Αρχικά έχουμε καταφέρει να κρατάμε ανοιχτό το μουσείο, τα παραρτήματά του και να καλύπτουμε όλα τα λειτουργικά του έξοδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όπου είναι και ανοιχτό. Τον χειμώνα, καθώς δεν υπάρχει ενδιαφέρον για επισκέψεις, ώστε να είναι συνέχεια ανοιχτό το μουσείο, μπορεί κάποιος να το επισκεφθεί μόνο κατόπιν ραντεβού. Επίσης έχουμε προχωρήσει στη συντήρηση αρκετών εκθεμάτων του μουσείου, ενώ παράλληλα προσπαθούμε να ολοκληρώσουμε τις διαδικασίες που θα μας επιτρέψουν να φτιάξουμε κτιριακά το μουσείο. Τέλος, μέσα από τις δραστηριότητες που σας ανέφερα, έχουμε καταφέρει να ευαισθητοποιήσουμε την τοπική κοινωνία η οποία στηρίζει τις δράσεις μας.